„Obce rzeczy wiedzieć dobrze jest, swoje obowiązek.”
Zygmunt Gloger

Trzystu miłośników swoich Małych Ojczyzn z całej Polski, w tym czworo reprezentujących Towarzystwo Przyjaciół Rogoźna – Lucyna Bełch, Maria Szatkowska, Edmund Dycha i Władysław Ruks, spotkało się na jubileuszowym X Kongresie Stowarzyszeń Regionalnych w Bydgoszczy. Warto wspomnieć, że Kongresy Regionalistów odbywają się co 4 lata. Najwięcej uczestników przyjechało do Bydgoszczy, z województwa małopolskiego, wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego.

Patronami kongresu byli wielcy polscy nobliści: Henryk Sienkiewicz i Władysław Stanisław Reymont. Honorowym patronatem objął to wydarzenie - w 25-lecie Wolności - Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. W programie pierwszego dnia znalazło się zwiedzanie Bydgoszczy, msza św. w Katedrze Bydgoskiej – kościele p.w. św. Marcina i Mikołaja z obrazem Matki Boskiej Pięknej Miłości, zwanej Madonną z Różą, złożenie kwiatów pod Pomnikiem Walki i Męczeństwa oraz  prezentacja osiągnięć miasta w edukacji regionalnej. Inauguracja Kongresu miała miejsce w Operze Nova. Obiekt, otwarty w 2006 roku, jest jednym z najnowocześniejszych i najciekawszych pod względem architektonicznym teatrów operowych w Polsce. Plan budowli tworzą trzy koncentryczne kręgi. Od 1994 roku odbywa się tu Bydgoski Festiwal Operowy prezentujący zespoły operowe i baletowe z całego świata. W części oficjalnej rozpoczęcia Kongresu, po wystąpieniach gospodarzy i gości, była okazja do wręczenia regionalistom wyróżnień Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Rady Krajowej Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej. W programie artystycznym wystąpiła orkiestra kameralna Filharmonii Pomorskiej - Capella Bydgostiensis.

Kongres odbywał się pod hasłem: „Regionalizm polski, 25 lat po transformacji, jako ważne źródło odrodzenia narodu i państwa”. W trakcie obrad kongresu toczących się w Auditorium Novum Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego poruszano m.in. następujące zagadnienia: czy regionalizm jest przeżytkiem, potencjał kulturowy regionów, perspektywy regionalizmu, aktualna kondycja stowarzyszeń, współpraca z samorządami, nowoczesne narzędzia elektroniczne konieczne dla wymiany doświadczeń. Dyskusję zdominował temat edukacji regionalnej de facto zaniechanej w szkołach w 2008 roku. Uczestnicy zwrócili się z apelem do Ministerstwa Edukacji Narodowej o przywrócenie ścieżki regionalnej we wszystkich typach szkół. Obrady zakończono odnowieniem Karty Regionalizmu Polskiego oraz Rezolucją X Kongresu Stowarzyszeń Regionalnych.

Przykład wzorowo prowadzonej edukacji o Małej Ojczyźnie stanowi Bydgoszcz – gospodarz kongresu. Możliwe jest to dzięki współpracy placówek oświatowych, instytucji kultury, środowiska akademickiego przy wsparciu władz miejskich i wojewódzkich oraz dzięki Towarzystwu Miłośników Miasta Bydgoszczy - najstarszemu stowarzyszeniu regionalnemu w Polsce sięgającemu swymi początkami 1832 roku. Prezentacje panelowe odbyły się w kilku instytucjach nauki i kultury. Przedstawiono specyfikę miasta nad Brdą i regionu kujawsko-pomorskiego, edukację regionalną różnych grup wiekowych oraz bogactwo form tejże edukacji z wykorzystaniem potencjału placówek kultury, a także krajobrazu kulturowego z zabytkami techniki z podkreśleniem walorów przyrodniczych.

Władze Bydgoszczy doceniły miejscowe towarzystwo regionalne, nadając nazwę: „Nabrzeże Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy”. Odsłonięcie tablicy na Wyspie Młyńskiej, w miejscu zwanym Wenecją Bydgoską - w obecności uczestników Kongresu Regionalistów - miało bardzo uroczysty charakter. Przewodniczący Rady Miasta zaprosił obecnych do Ratusza, gdzie można było zobaczyć salę sesyjną oraz gabinet przewodniczącego z portretem Kazimierza Wielkiego. Król ten nadał prawa miejskie Bydgoszczy w 1346 roku, co upamiętnia jego konny pomnik na Starym Mieście.

Ostatniego dnia Kongresu toczyły się obrady Walnego Zebrania Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej – ogólnopolskiej reprezentacji ruchu regionalnego.  Delegatką Towarzystwa Przyjaciół Rogoźna została Lucyna Bełch. Podsumowano minioną kadencję Rady Krajowej oraz wybrano nowe władze. W skład Rady Krajowej z województwa wielkopolskiego weszła prof. Danuta Konieczka-Śliwińska – historyk z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, redaktor tematyczny „Przeglądu Wielkopolski”.

Uczestnicy kongresu zostali zaproszeni do Filharmonii Pomorskiej na Inauguracyjny Koncert 52. Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego Musica Antiqua Europea Orientalis. Dla słuchaczy przygotowano prawdziwą ucztę muzyczną. „Missa pro defunctis” (Requiem) Romana Maciejewskiego na cztery głosy solowe, chór i orkiestrę to monumentalne dzieło poświęcone „Ofiarom wszystkich wojen”, prawdziwe opus magna (najwybitniejsze dzieło) kompozytora. Wybrano ten utwór w związku z obchodami 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Kongresowi towarzyszyły również liczne imprezy, wystawy i spektakle. Część z nich odbywała się w ramach obchodów Roku Kanału Bydgoskiego łączącego Wisłę i Odrę (przez Brdę, Noteć i Wartę) w 240-lecie powstania.

Bydgoszcz przywitała gości piękną pogodą, gościnnością i doskonałą organizacją. Jubileuszowy charakter obrad podkreślono tortem z logo kongresu. Regionaliści z żalem opuszczali gród Kazimierza Wielkiego, ale też z wdzięcznością za możliwość  skorzystania z dobrych wzorców w zakresie działalności regionalnej.

Lucyna Bełch